Öncelikle Kat İrtifakı ve Kat Mülkiyetinin ne olduğunu açıklamaya çalışalım.
Bir bina yapılacağı zaman, bu binayı yapan kişi(müteahhit) bir proje hazırlar. Bu projede kaç kat olacak, kaç m2 olacak, kaç bölüm olacak bellidir.
İşte elindeki bu plana göre belediyeye gider ve her bölüm (örneğin daire) için kat irtifakı tapusu alır.
Bu tapu aslında, her dairenin payına düşen arsayı gösterir.
Mesela 1000 m2 arsa olsun. Bu arsaya 50 bölüm (daire) yapılacaksa, müteahhit 50 tane kat irtifak tapusu alır. Her tapunun 1000m2 / 50 = 200 m2 olarak yazar.
Yani aslında Kat İrtifak Tapusu, size düzşen arsa payını gösterir. Belli bir dairenin tapusu değildir. Zaten bu tapunun üzerinde tapu mülk cinsinde(Nitelik) ARSA yazar.
Bu da demek oluyor ki, Sadece Kat İrtifak tapusu varsa, hangi dairenin kime ait olduğu belli değildir. Bunun belli olması için inşaat bitince müteahhit bu tapuları KAT MÜLKİYETİ tapusuna çevirmelidir.
Yani belediyeye diyorsunuz ki: Bak arkadaş, inşaatım bitti. Her şey yolunda. Tam size ilk verdiğim projeye uygun yaptım.
Belediye de bunu kontrol ettikten sonra onay veriyor ve her bölümün (yani dairenin) ayrı ayrı tapusunu veriyor. Bu tapuların üzerinde zaten bina yazar. Ve sizin dairenizin numarası da yazar.
Konu biraz karışık görünse de, çok sade ve basit.
Siz ev alacağınız il kanda eğer proje yeni başlamışsa Kat İrtifak tapusu, eğer proje bitmişse Kat Mülkiyet Tapusu talep edin.
Kat mülkiyetine geçiş çok önemli. Geçmemeniz durumunda yani Kat İrtifaklı kalması durumda muhtelif riskler bulunmaktadır.
Peki elimdeki tapu Kat İrtifak mı yoksa Kat Mülkiyeti mi nasıl bileceğim? Diyorsanız çok basit.
Tapunuzun üzerinde NİTELİĞİ bölümü vardır. O bölümde Arsa yazıyorsa elinizdeki Kat İrtifakı tapusudur ve Mülkiyete çevrilmelidir.
Ama orada bina yazıyorsa ve Kat Mülkiyeti kutusu işaretli ise bu bir Kat Mülkiyet Tapusudur.
Eğer bir projeden yer aldıysanız veya müteahhit yaptıysa Mülkiyet Tapusu almak yapan kişi veya firmanın işidir. Onlar bu işlemleri yaparak size getirmelidir.
Ama bireysel yaptıysanız ve kendiniz bu işlemi yapmak zorunda kalırsanız , direk kendiniz belediyeye başvurabilirsiniz.
Bir bina olarak bunu yapmak istediğinizde ise, bir gayrimenkul danışmanı, emlak müşaviri veya içinizden birini temsilci seçerek bu işlemleri onun yapmasını sağlayabilirsiniz.
Buradaki kritik nokta şu: Örneğin Kat Mülkiyeti alınmamış 20 dairelik bir bina var. Siz de bu binada eviniz var. Sadece kendiniz almak isterseniz alamazsınız.
Yani bir yapının Kat Mülkiyeti bütün binaya verilir. Aradan bir daireye verilmez. Bu da demektir ki bir binada Mülkiyet ya hiç yoktur, ya da bütün dairelerde vardır.
İnşaat firmaları genelde Kat İrtifakı yani Arsa tapusu olarak satmak isterler. Çünkü bir binanın belediyeye ilk verilen projesi ile gerçekte yapılan inşaat arasında fark olmakta. Veya belediyenin her kriteri yerine getirilmemekte. (İski,onayı, çevre sağlık onayları vs.) Hatta bodrum olarak projelenmiş bir yeri daire olarak yapmaktalar ve satmaktalar. Böyle olunca da belediyeden Kat Mülkiyet tapusu alamamakta.
Ek olarak ; Kat irtifaklı bir yerin emlak vergisi 50 TL iken, bunu Daire (Kat Mülkiyeti) tapusuna çevirirseniz 400 TL emlak vergisi ödersiniz. Ama Mülkiyet tapunuz yoksa, bu bedelden kaçacağım diye çok daha ağır zararlar edebilirsiniz.
Bir gayrimenkul alırken , o gayrimenkul hakkında doğru bilgi için iyi bir gayrimenkul danışmanı ile çalışmanızı öneririm.