İmar uygulamaları, genel olarak yerel yönetimlerin kontrolü altındadır.İmar uygulamaları geniş kapsamlı olarak ister orada yaşasın, ister yaşamasın halkın büyük bir kesimini doğrudan etkiler.Bu sebepledir ki imar çalışmalarının teknik ve hukuki çalışmalarının alt yapısının çok sağlam olması gerekmekte ayrıca zorunlu bir haldir. Aksi durumda yani teknik ve hukuki hallerin doğru olmaması gibi bir halde halk ve yetkililer arasında huzursuzluklar ve çeşitli sorunlar meydana gelebilir. Yetkililer ve halk arasında davalık sebepler ve sosyal sıkıntılar baş gösterebilir.
İmar planı bulunan yerlerde İmar Yasası Gereğince yapılan uygulamalarda, yola terk ve yoldan ihdas bulunmaktadır.
Yoldan ihdas nedir sorusuna öncelikle ihdas’ın kelime anlamına bakarak başlayalım, ihdas kelime anlamı olarak; Meydana getirmek, kurmak demektir.
Arsaların yada arazilerin düzenlenmesi esnasında tescil dışı kadastro yollarının imar adalarına isbet etmesi ve yol sıfatını kaybetmesiyle oluşan alanlara yoldan ihdas denir.İhdas gerçekleşmesi için parsel ile kesişen en az bir alanı veya kenarı olmalıdır.
Yola terk ise; yapı sahipleri tarafından şahsına ait arsasından kamunun yararına terk edilme işlemine yola terk denilmektedir.
Daha önce yapılmış uygulamada, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtılımı sırasında, bunlardan kesilen Düzenleme Ortaklık Payları (DOP’ lar) ile oluşturulan; yol, park, … vs. gibi yerlerin ihdaslarına uygulamada sıkça rastlanabilmektedir.
Bilindiği üzere 3194 sayılı Yasanın 18’inci madde üçüncü fıkrası; “Düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetlerle ilgili tesislerden başka maksatla kullanılamaz” hükmündedir. Diğer taraftan İmar Planı Yapılması ve Değiştirilmesine Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 21’inci madde ikinci fıkrasında: “imar planındaki bir sosyal ve teknik altyapı alanının kaldırılması, ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir” şeklinde hüküm bulunmaktadır.
Köy gibi ufak yerleşim yerlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar; İhdas işlemlerinin yasa ve yönetmelik hükümlerine uygunluğu belediye encümenleri veya il idare kurullarınca onaylanan işlemlere ait kararların irdelenmesine gerek olmadan kararlar doğrultusunda işlemlerin yapılması gerekir. İhdas, bir imar planı uygulaması gereği olup, plan olmadan ihdas yapılması mümkün değildir. Bu nedenle köy tüzel kişiliklerinin tasarrufunda bulunan yolların fiilen kullanımından bahisle köy muhtarının talebine istinaden ihdas edilmesi mümkün olamaz. Bu tip yolların ihdas edilebilmesi için o köyde mutlaka bir köy yerleşim planının yapılmış olması ve bu plan gereğince ihdasın talep edilmesi gerekir. Yine dikkat edilmesi gereken bir nokta belediye mücavir sahasında imar planı uygulaması belediye tarafından yapılmış olsa bile, kapanan yollar köy tüzel kişiliği adına tescil edilir. Belediye adına tescili mümkün değildir.
Yoldan İhdas için hangi belgeler gereklidir?
– Belediye Başkanlığı veya Köy Tüzük Kişiliğinin yoldan ihdas işleminin kontrol ve tescilini talep eden yazısı.
– İhdasa ilişkin Belediye Encümeni ya da İl İdare Kurulu kararı ve bu kararla ilgili belgelerin tasdikli örneği.
– Yüklenici serbest çalışan harita kadastro mühendisinin iş yapım sözleşmesi örneği.
– Kadastro Müdürlüğünden alınan ve işin yapımında kullanılan belgelerin tahsilat makbuzu örneği.
– Röleve ölçü krokileri
– Parsel köşe noktalarının koordinat özet çizelgeleri
– Yüzölçümü hesapları
– Yoldan ihdas haritası
– Yoldan ihdas haritasının üç adet ozalit kopyası
– Fihrist
– İşin yapım aşamalarını ve karşılaşılan durumlar ile çözümlerini anlatan teknik rapor